Kriza na Severu Kosova izbila je 26. maja, odnosno sa nasilnim ulaskom pripadnika specijalnih jedinica Kosovske policije u opštinske zgrade u Zvečanu, Zubinom Potoku i Leposaviću.
Priština se odlučila na ovakav potez kako bi u opštinske zgrade uvela novoizabrane gradonačelnike albanske nacionalnosti – pobednike na aprilskim izborima koje su Srbi bojkotovali.
Od tada traju protesti građana ispred opštinskih objekata, koji zahtevaju povlačenje specijalnih jedinica, ali i samih gradonačelnika.
Evropska unija je u međuvremenu izašla sa planom u tri tačke, zahtevajući od Kosova da deluje na deeskalaciji i da izmesti specijalne, i uopšte – policijske jedinice iz opštinskih zgrada u Zvečanu, Leposaviću i Zubinom Potoku, da gradonačelnici privremeno obavljaju svoje dužnosti iz različitih objekata i da se hitno raspišu novi izbori na Severu, ali uz „puno i bezuslovno učešće kosovskih Srba“. Zahtevaju i da se potom nastavi sa primenom Ohridskog sporazuma, uključujući i uspostavljanje Zajednice opština sa srpskom većinom.
Priština se od izbijanja krize protivila, odnosno uslovljavala zahteve Evropske unije.
A upravo zbog takvog stava Kurtijeve vlade, Evropska unija je pre svega nekoliko dana potvrdila da je uvela kaznene mere protiv Kosova.
I dok se i dalje ne može naslutiti kraj krize, te Kurti iznosi svoje predloge za deeskalaciju, mere EU naziva nepravednim, te poručuje da ne odustaje od programa svoje vlade, čitaoci Srbije Danas su još početkom prošle nedelje mogli da se informišu o tome da je kosovski premijer navodno „konačno pokleknuo“, jer „nije imao kud“.
„KURTI KONAČNO POKLEKNUO! Evropska komisija mu postavila uslov, nije imao kud„, glasi naslov vesti ovog tabloida koja je objavljena još 27. maja.
Do ovog zaključka je Srbija Danas došla, na osnovu saopštenja kancelarije kosovskog premijera o razgovoru sa predsednicom Evropske komisije Ursulom fon der Lajen.
„Nakon eskalacije na severu Kosmeta i Kurtijevog pojačavanja policijskih snaga, što je naišlo na neodobravanje srpskog stanovništva, ali i međunarodne zajednice, danas se konačno uočava Kurtijevo povlačenje. Opšte pozivanje na deeskalaciju delovalo je da nema mnogo uticaja na politiku Aljbina Kurtija, čak i kada su se otvoreno protiv njega okrenuli i visoki albanski zvaničnici. Danas se situacija promenila, te je u razgovoru sa predsednicom Evropske komisije Ursulom fon der Lajen, izrazio spremnost da se prisustvo policije u zgradama opština na severu KiM smanji“, navodi se u tekstu ovog tabloida.
Pozivajući se na navode portala Reporteri, Srbija Danas je prenela da je Kurti ocenio da bi to istovremeno „omogućilo otvorenu i fer kampanju pred vanredne demokratske izbore u ovim opštinama“.
Takođe pišu i da se u Kurtijevom saopštenju navodi da je u razgovoru bilo reči o neophodnosti deeskalacije situacije u četiri severne kosovske opštine i normalizacije odnosa sa Beogradom kroz primenu Osnovnog sporazuma.
Iz Kurtijeve vlade nakon razgovora sa Fon der Lajen jeste saopšteno da je kosovski premijer „izrazio spremnost da se smanji prisustvo policije u zgradama opštine na Severu Kosova“.
Sa druge strane, u tekstu Srbije Danas izostalo je to da je Kurti kazao da je spreman na takav potez ali samo uz „postepeno i srazmerno uspostavljenje reda i zakona“.
„On je izrazio spremnost da se postepeno i srazmerno uspostavljanju reda i zakona smanji prisustvo policije u zgradama opština na severu, što bi istovremeno omogućilo otvorenu i fer kampanju pred vanredne demokratske izbore u ovim opštinama“, saopštili su tada iz Kurtijevog kabineta.
Osim toga, Kurtijevi navodi da je spreman da smanji prisustvo policije nisu novost.
On još od izbijanja krize predlaže „smanjenje prisustva“ ali uz odlazak građana koji protestuju „u Srbiju ili zatvor na Kosovu“ odnosno onih koje je neretko nazivao, „fašistička milicija“ i „rulje“.
Kurti je to prvi put kazao svega nekoliko dana nakon izbijanja krize, tj. 31. maja, na forumu GLOBSEC u Slovačkoj, a u međuvremenu je u više navrata isto ponovio.
„Prvi put vodi ka rešavanju krize na Severu, što znači vladavina prava, rulja da se vrati u Srbiju ili u zatvor na Kosovu, a onda smanjujemo prisustvo policije u opštinskim zgradama i normalizujemo situaciju“, navodi su kosovskog premijera.